ယူကရိန်း ဒုက္ခသည်အများစုက အမေရိကန်နိုင်ငံ ဝါရှင်တန်ပြည်နယ်မှာ အခြေချနေထိုင်ကြပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၂ နှစ်အတွင်း ယူကရိန်းဒုက္ခသည် အယောက် ၆၂၀၀ ထက်မနည်း ဝါရှင်တန်ပြည်နယ်မှာ ပြောင်းရွှေ့အခြေချလာခဲ့တာပါ။ မအိသန့်စင်က တင်ဆက်ထားပါတယ်။
ယူကရိန်းကို ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်နေတဲ့ ရုရှားတပ်ရဲ့ စစ်သင်္ဘော တစီး ဒုံးကျည်မှန် နစ်မြုပ်၊ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံမှာ ဝန်ကြီးချုပ် ရာထူးက နုတ်ထွက်ပေးဖို့ တောင်းဆိုဆန္ဒပြ၊ ဒီလို တပတ်အတွင်း ထိပ်တန်းရောက် နိုင်ငံတကာသတင်းတွေကို မအိသန့်စင် တင်ဆက်ထားပါတယ်။
အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံမှာ ဘိန်းပင်စိုက်တာအပါအဝင် အရက်နဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှုကို ပိတ်ပင်လိုက်ကြောင်း တာလီဘန်က ကြေညာလိုက်ပါတယ်။ အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံ ကာဘူးလ်မြို့ကနေ Ibrahim Momand ပေးပို့တဲ့သတင်းလွှာကို မအိသန့်စင်က တင်ဆက်ထားပါတယ်။
ယူကရိန်းကို ရုရှားကျူးကျော်စစ် စတင်ခဲ့ချိန်ကစပြီး ယူကရိန်းဒုက္ခသည် ၄ သန်းလောက် နိုင်ငံထဲကနေ ထွက်ခွာနေကြောင်း ကုလသမဂ္ဂအချက်အလက်တွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ အများစုက အမျိုးသမီးတွေနဲ့ ကလေးငယ်တွေဖြစ်ပြီး လူကုန်ကူးသမားတွေရဲ့ရန်ကို စိုးရိမ်ရတာပါ။ မအိသန့်စင်က တင်ဆက်ထားပါတယ်။
ရုရှားသိမ်းခဲ့တဲ့ မြို့ရွာတွေ ယူကရိန်းတပ်တွေ ပြန်သိမ်း၊ တရုတ်ကျူးကျော်မှုကို စိုးရိမ်တဲ့ ထိုင်ဝမ် ယူကရိန်းရုရှားစစ်ပွဲကို အနီးကပ်စောင့်ကြည့်၊ အမေရိကန်မှာ အသက် ၅၀ ကျော်တွေကို ကိုဗစ်အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးနောက်တလုံး ထပ်ထိုး၊ ဒီလို တပတ်အတွင်း ထိပ်တန်းရောက် နိုင်ငံတကာသတင်းတွေကို မအိသန့်စင် တင်ဆက်ထားပါတယ်။
“သူတို့ လိုရာခရီးရောက်တော့ ပြန်လွှတ်ပေးတာလို့ပြောတယ် ကျုပ်သားကတော့။ သူပြောတာကတော့ ဘာမှတော့ မလုပ်ခိုင်းဘူးတဲ့။ အထုပ်အပိုးပဲ ထမ်းခိုင်းတာတဲ့။ သူတို့အထုပ်အပိုးကို ထမ်းခိုင်းပြီးတော့ သူတို့လိုတဲ့နေရာရောက်တော့ မင်းတို့ ပြန်တော့လို့ ပြောတာတဲ့။ ကျမတို့ရွာက ခေါ်သွားတဲ့သူတွေ အကုန်ပြန်လွှတ်လိုက်တယ်။” (မိခင်)
လူ့အခွင့်အရေးဖွဲ့အစည်းတခုဖြစ်တဲ့ Myanmar Accountability Project (MAP) အဖွဲ့ဟာ တူရကီတရားရုံးတခုမှာ မြန်မာစစ်ကောင်စီကို တရားစွဲဆိုလိုက်ပါတယ်။ အတိုက်အခံနိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားသူတွေကို ဖမ်းဆီးနှိပ်စက်တဲ့ မြန်မာစစ်ဖက် တာဝန်ရှိသူတွေကိုအမည်စာရင်းနဲ့တကွ တရားရုံးတင်ခဲ့ပါတယ်။ မအိသန့်စင်တင်ဆက်ထားပါတယ်။
ယူကရိန်းကို ရုရှားရဲ့ ကျူးကျော်စစ်အပေါ် ဝေဖန်ကြောင်း Professional အားကစားသမားတချို့က ထုတ်ဖော်ပြောဆိုကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီလို အပြောနဲ့ပဲလုပ်နေလို့ မဖြစ်ဘူးလို့ တချို့က သုံးသပ်ပါတယ်။ VOA သတင်းထောက် Maxim Moskalkov ပေးပို့တဲ့သတင်းလွှာကို မအိသန့်စင်က တင်ဆက်ထားပါတယ်။
“ပဲမျိုးစုံ.. မြေပဲလည်း ပါတာပေါ့နော်။ တချို့ ဒီနားပတ်ဝန်းကျင်တွေဆိုရင် ဝင်မှာလို့ ကြားပြီးတော့ သိမ်းချိန်ကို မသိမ်းရဘဲနဲ့ ပစ်ထားတဲ့ဟာတွေလည်း ရှိတယ်လေး။ သိမ်းနေဆဲဆိုရင် ဒီတိုင်း ပစ်ထားခဲ့ပြီး စွန့်ခွာရတာပေါ့။ ကိုယ့်ပစ္စည်းကိုယ် သံယောဇဉ်သိပ်မ သယ်နိုင်ဘူးပေါ့။ အသက်ပဲ အဓိက လုပြီးပြေးကြရတာလေ။” (ဒေသခံ)
ယူကရိန်းမှာ ရုရှားတပ်ဖွဲ့တွေရဲ့လုပ်ရပ် စစ်ရာဇဝတ်မှုမြောက်ကြောင်း ကန်တရားဝင်သတ်မှတ်၊ ပထမဆုံး အမျိုးသမီး အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မက်ဒလင်းအောဘရိုက် အသက် ၈၄ နှစ်မှာ ကွယ်လွန်၊ ဒီလို တပတ်အတွင်း ထိပ်တန်းရောက် နိုင်ငံတကာသတင်းတွေကို မအိသန့်စင် တင်ဆက်ထားပါတယ်။
ယူကရိန်းအပေါ် စစ်ရေး၊ စီးပွားရေးနဲ့ လူသားချင်းစာနာမှုအထောက်အပံ့တွေ နောက်တဆင့်တိုး လုပ်ဆောင်နိုင်ရေး မဟာမိတ် အနောက်နိုင်ငံတွေနဲ့ ပေါင်းစပ် ဆောင်ရွက်နိုင်ရေးအတွက် အမေရိကန် သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်က Belgium နိုင်ငံကိုဒီနေ့ သွားရောက်ပါလိမ့်မယ်။ မအိသန့်စင်က တင်ဆက်ထားပါတယ်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ခိုလှုံခွင့်တောင်းခံဖို့အတွက် ယူကရိန်းနဲ့ ရုရှားနိုင်ငံသားတွေက မက္ကဆီကို နယ်စပ်မြို့ Tijuana ကို ရောက်လာကြပါတယ်။ ရုရှားနိုင်ငံသားတွေထက်စာရင် ယူကရိန်းနိုင်ငံသားတွေက နယ်စပ်ကို ပိုလွယ်လွယ်ကူကူဖြတ်နိုင်တာတွေ့ရကြောင်း မအိသန့်စင်က တင်ဆက်ထားပါတယ်။
ရုရှားကျုးကျော်စစ်ကို ခုခံဖို့ ယူကရိန်းကို လက်နက်နဲ့ ကာကွယ်ရေးပစ္စည်းတွေ ဒေါ်လာ သန်း ၈၀၀ ဖိုး ကူညီထောက်ပံ့ဖို့ အမေရိကန်ပြောကြား၊ စစ်ပွဲနဲ့ ကပ်ရောဂါကြောင့် အာရှအစုရှယ်ယာဈေးကျပြီး အမေရိကန်ဗဟိုဘဏ်အတိုးနှုန်း တက်၊ ဒီလို တပတ်အတွင်း ထိပ်တန်းရောက် နိုင်ငံတကာသတင်းတွေကို မအိသန့်စင် တင်ဆက်ထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ အခေါက်ရွှေတကျပ်သားကို ကျပ်သိန်း ၂၀ ကျော်အထိ ဒီကနေ့ ဈေးတက်သွားတာဟာ ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးနည်းနည်းတက်တာကြောင့်ဖြစ်သလို ငွေစက္ကူအတုတွေ ပျံ့နေတယ်ဆိုတဲ့သတင်းတွေ ထွက်ပေါ်နေတာကြောင့် ရွှေဝယ်သူ များလာနေတာဖြစ်ပါ တယ်။
ယူကရိန်းကို ရုရှားက ကျုးကျော်ပြီး စစ်ရေးအရ ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်နေချိန်မှာပဲ ယူကရိန်းနိုင်ငံ အနာဂတ်အတွက် ဘက်ပေါင်းစုံက ဖြေရှင်းနိုင်ရေး ကြိုးပမ်းနေကြပါတယ်။ VOA အရှေ့ဥရောပဌာနအကြီးအကဲ Myroslava Gongadze ပိုလန်နိုင်ငံ ဝါစောမြို့ကနေ ပေးပို့တဲ့သတင်းလွှာကို မအိသန့်စင် ပြောပြပါလိမ့်မယ်။
ရုရှားကျုးကျော်စစ် လက်တုံ့ပြန်ဖို့ ရုရှားရေနံနဲ့ စွမ်းအင်တင်ပို့မှုတွေ ကန်သမ္မတ ပိတ်ပင်၊ တောင်ကိုရီးယားရှေးရိုးစွဲဝါဒီ ယွန်းစုတ်ရိုး သမ္မတရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရ၊ ဒီလို တပတ်အတွင်း ထိပ်တန်းရောက် နိုင်ငံတကာသတင်းတွေကို မအိသန့်စင် တင်ဆက်ထားပါတယ်။
“ကျနော့်မိဘတွေကိုဆိုရင် လုံခြုံမယ်လို့ထင်တဲ့ အရပ်ဒေသဖြစ်တဲ့ ဘုန်းကြီးကျောင်းကို ပို့လိုက်တာ မှားသွားတယ်။ အမေနဲ့အဒေါ်နဲ့ ဆုံးတဲ့ထဲပါသွားတယ်။ လက်နက်ပြီးထိပြီးတော့။ ကျနော့်အိမ်က သူတို့တည်းတဲ့ နေရာနဲ့နီးတော့ အကုန်ဖျက်ဆီးသွားတယ်။“ (ကံသာရွာဒေသခံ)
ယူကရိန်းကို ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်တဲ့ ရုရှားအစိုးရအပေါ် ဒဏ်ခတ်တဲ့အနေနဲ့ အမေရိကန်ကို တင်ပို့နေတဲ့ ရုရှား ရေနံနဲ့ စွမ်းအင်ထုတ်ကုန်တွေ အားလုံးကို ပိတ်ပင်လိုက်ကြောင်း အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်က ကြေညာပါတယ်။ အဲ့ဒီနောက်ကမ္ဘာတဝှမ်းမှာ လောင်စာဆီဈေးတွေလည်းတက်သွားခဲ့ပါတယ်။ မအိသန့်စင် ပြောပြပါလိမ့်မယ်။
ယူကရိန်းပဋိပက္ခကို ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့ ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်တွေ အဖြေရှာနေချိန်မှာ ရုရှားနဲ့ ယူကရိန်း ကိုယ်စားလှယ်တွေ နောက်တကြိမ် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုတွေ လုပ်ဆောင်နေကြပါတယ်။ VOA သတင်းထောက် Anita Powel ပေးပို့ထားတဲ့သတင်းလွှာကို မအိသန့်စင်က တင်ဆက်ထားပါတယ်။
ယူကရိန်းကို ရုရှားကျူးကျော်စစ် တပတ်ကျော်ချိန် အိုးအိမ်စွန့်ပြေးဒုက္ခသည် တသန်းကျော်လာ၊ ရုရှားကို နိုင်ငံတကာ စီးပွားရေးနဲ့ အားကစားဆိုင်ရာ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုထပ်တိုး၊ ဖိလစ်ပိုင်စွမ်းအင်ကဏ္ဍမှာ နျူကလီးယားစွမ်းအင်ကိုပါ ထည့်သွင်း၊ ဒီလို တပတ်အတွင်း ထိပ်တန်းရောက် နိုင်ငံတကာသတင်းတွေကို မအိသန့်စင်က တင်ဆက်ထားပါတယ်။
နောက်ထပ်ကြည့်ရှုရန်
