မယ်ရီယူပေါ် သံမဏိစက်ရုံ လက်နက်ချ ယူကရိန်းတိုက်ခိုက်ရေးသမားတွေကို ရုရှားတွေ ခေါ်ထား၊ အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် အာရှ ၂ နိုင်ငံ ၆ ရက်တာ ခရီးထွက်၊ မြောက်ကိုရီးယားမှာ ကိုဗစ်ကူးစက်မှု တရှိန်ထိုး မြင့်တက်၊ ဒီလို တပတ်အတွင်း ထိပ်တန်းရောက် နိုင်ငံတကာ သတင်းတွေကို အလိမ္မာ တင်ဆက်ထားပါတယ်။
စစ်ကောင်စီကို သံအမတ်ခန့်အပ်လွှာပေးအပ်ပြီး အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီရဲ့ တရားဝင်မှု မပြုနိုင်အောင် အနောက်နိုင်ငံသံရုံးတချို့က သံအမတ်အဆင့် လျှော့ချမှုတွေရှိလာပေမယ့် စစ်ကောင်စီဘက်ကတော့ သံတမန် ပုံမှန်ဆက် ဆံရေးဆက်ထားရှိမယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ယူကရိန်းကို ကန် စစ်ရေးနဲ့ လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီ ဒေါ်လာ ၄၀ ဘီလျံကျော် ဥပဒေကြမ်းအတည်ပြု၊ ရုရှားကျူးလွန်မှု စစ်ရာဇဝတ်မှုမြောက်ခြေ မြင့်၊ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံမှာ ဝန်ကြီးချုပ်ပြုတ်ကျပြီး တောင်ကိုရီးယားမှာ သမ္မတသစ် စတင်တာဝန်ထမ်းဆောင်၊ ဒီလို တပတ်အတွင်း ထိပ်တန်းရောက် နိုင်ငံတကာသတင်းတွေကို အလိမ္မာ တင်ဆက်ထားပါတယ်။
“ကုလားမရွာကို စ မီးတင်တော့ ကျနော်တို့က ရှိတဲ့အင်အားနဲ့ ကာကွယ်တယ်၊ မိုင်းခွဲတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့က ကျောင်းကုန်းရွာနဲ့ကုလားမနဲ့ ကြားထဲကနေ ကျနော်တို့ အခြေချတဲ့ နတ်တောင်ကြီးပေါ်ကို တက်လာပြီး နောက်ချန် ထားခဲ့တဲ့ စစ်ကြောင်းက ကျောင်းထဲမှာ ကြောက်လို့ပုန်းနေတဲ့ရွာသားတွေကို ဖမ်းလာတယ်။” (နတ်တောင်နဂါးတပ်ဖွဲ့ဝင်)
ချင်းပြည်နယ်မှာ စစ်တပ်ကနေ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း မတ်လကစလို့ ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေကို အသီးသီး ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြပါတယ်။ ချင်းပြည်နယ်တလွှား စစ်ရေးပဋိပက္ခတွေကြားမှာပဲ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီဘက်ကရော အတိုက်အခံ ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေကပါ ဒေသအုပ်ချုပ်ရေးကို အပြိုင်လုပ်ဆောင်နေကြတာပါ။
ယူကရိန်းနိုင်ငံ မယ်ရီယူးပေါ်မြို့မှာ ပိတ်မိနေတဲ့ အရပ်သားတွေကို ကုလနဲ့ ကြက်ခြေနီ ဦးဆောင်၊ ဆက်လက်ကယ်ထုတ်၊ မြောက်ကိုရီးယား ဒုံးကျည်ပစ်လွှတ်မှု ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယား ရှုတ်ချ၊ ဘေကျင်းမှာ ကိုဗစ်ထိန်းချုပ်ရေး အရှိန်မြှင့်လုပ်ဆောင်၊ ဒီလို တပတ်အတွင်း ထိပ်တန်းရောက် နိုင်ငံတကာသတင်းတွေကို အလိမ္မာ တင်ဆက်ထားပါတယ်။
“စစ်ကား (၁၇) စီးရယ်၊ တင့်ကားနှစ်စီးရယ်၊ ဟားခါးကနေ ဖလမ်းဘက်၊ ကလေးဘက် ဆင်းဖို့ရှိတယ်။ အင်အားက (၁၅၀) လောက်ရှိတယ်။ အဲဒါကို ကျနော်တို့ CAN နဲ့ ဒေသခံကာကွယ်ရေး (၃) ဖွဲ့ ပူးပေါင်းပြီးတော့ လမ်းကနေ ဖြတ် တိုက်တာပေါ့နော်။ အဲတာမေလ (၃) (၄) ရက်နဲ့ အခုလည်း ဆက်ဖြစ်နေတယ်။” (ပူးထက်နီ-CNF ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ)
“ကွင်းဆင်း အခြေအနေလိုက်ကြည့်တဲ့အခါ အဆင်မပြေတော့ အန္တရာယ်ကင်းတဲ့ ရွာကို ပို့ပေးတယ်။ ဒါပေမယ့် တချို့က ဒေသစွဲတွေ။ အထူးသဖြင့် အဖွားကြီးပေါ့နော်.. သွားရလာရအဆင်မပြေတာတွေကြောင့် တောထဲမှာ ကျန်နေတဲ့လူတွေအတွက်တော့ ပိုပြီးတော့ ခက်ခဲတယ်၊ ရိက္ခာပို့ရတဲ့အခါမှာလည်း သွားထောက်ပံ့ရတာအဆင်မပြေဘူး။” (ကူညီပေးနေသူ)
စစ်ကောင်စီအင်အား ၉၀ ကျော်ဟာ ကန့်ဘလူမြို့နယ် အင်ငုတ်တိုရွာကို ဧပြီလ ၂၉ ရက်နေ့က လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ ပစ်ခတ်ဝင်ရောက်လာပြီး နေအိမ်တွေကို မီးရှို့တာ၊ ဖျက်ဆီးတာတွေ လုပ်ခဲ့တယ်လို့ ကျေးရွာသားတွေက ပြောပါတယ်။
“တဆောင်နဲ့တဆောင် အကျဉ်းသားတွေကူးတယ်၊ ကူးတဲ့ဟာကို တခြားအမှုနဲ့ ကျနေတဲ့ အကျဉ်းသားတွေကနေပြီးတော့ ရိုက်တယ်လို့တော့ သိရတယ်။ ရိုက်တယ်ပေါ့နော်၊ ရိုက်တာကန်တယ်ပေါ့၊ အဲ့လိုမျိုးတော့ သိရပါတယ်။ ကန်တာကို မကျေနပ်လို့ ပေါ့နော် ဆန္ဒပြကြတာပေါ့။” (နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားဟောင်းတဦး)
လျှပ်စစ်ဝန်ထမ်း ၂၆ ဦးကို ဧပြီ ၂၁ ရက်နေ့က ဖမ်းဆီးခဲ့တယ်လို့ ကရင်နီအမျိုးသားများ ကာကွယ်ရေးတပ် KNDF က ဒီနေ့ ထုတ်ပြန်ထားပြီး ဖမ်းဆီးတဲ့အထဲ စစ်ကောင်စီအဖွဲ့ဝင် တပ်မှူး နှစ်ဦးပါဝင်တယ်လို့ ဆိုပေမယ့် ဘယ်အဆင့်လဲ ဘယ်တပ်ကလဲဆိုတာကို KNDF က အသေးစိတ်မဖော်ပြပါဘူး။
ကျန်းမာရေးအတွက် လိုအပ်တဲ့ ဆေးဝါးတွေ သင့်တင့်ကောင်းမွန်စွာ မရရှိဘဲ ထောင်အချုပ်ကျနေတဲ့ ဗွီအိုအေ ပင်တိုင်ဆောင်းပါးရှင် ဦးစည်သူအောင်မြင့်ကို စွဲထားတဲ့ အမှု ၃ မှုကို ရှေ့လာမယ့်သီတင်းပတ် ရုံးချိန်းတွေမှာ စတင်စစ်ဆေးသွားဖို့ရှိပါတယ်။
သီရိလင်္ကာနိုင်ငံမှာ လျှပ်စစ်မီးပြတ်တာ၊ ဆေးဝါး၊ အစားအသောက်နဲ့ တခြားလိုအပ်တဲ့ ပစ္စည်းတွေ ရှားပါးလာနေတာကြောင့် သီရိလင်္ကာဆေးရုံတွေမှာလဲ ဆေးဝါးပြတ်လပ်မှုတွေ ရင်ဆိုင်နေကြရပါတယ်။ ဒီအကြောင်း Reuters သတင်းဆောင်းပါးကို အခြေခံပြီး အလိမ္မာက ဆက်ပြောပြပေးပါမယ်။
"နေပြည်တော်မဏ္ဍပ်ကတော့ နှစ်မဏ္ဍပ်ပဲရှိတယ်။ သူတို့ စစ်သားတွေနေတဲ့ နေရာမှာပဲ။ ခန်းမရှေ့ရယ်၊ ဦးသိန်းစိန် ... သဘာဝ ထန်းတောနားမှာရယ်။ လူကတော့ အရမ်းကြီးတော့ မစည်ဘူးပေါ့ နည်းနည်းပါးပါးပေါ့။ အရင်ကထက်စာရင်တော့ သုံးပုံပုံ တပုံ လောက်ပဲ ရှိတာပေါ့။ တချို့ကလေးတွေကတော့ သူ့ရွာဘက်သူ ဆော့တာပေါ့။" (ဒေသခံ)
“ဒီကနေ့ ကန်စုမှာက ၁၀ နာရီလောက်က ရှို့နေတာပေါ့နော်။ အခု အချိန်ထိလည်း လောင်နေဆဲပေါ့။ အခုတော့ ကျေးရွာကလူတွေ တော်တော်များများ တောထဲ ရှောင်တိမ်းနေကြတာဆိုတော့ ၃၅ အိမ်တော့ ပါသွားတယ်ကြားတယ်။” (ကန်စုကျေးရွာဒေသခံတဦး)
ယူကရိန်းနိုင်ငံမှာ ရုရှားတပ်ဖွဲ့တွေက ဥပဒေမဲ့သတ်ဖြတ်မှုတွေ ကျူးလွန်ခဲ့တာကြောင့် ရုရှားနဲ့ ညှိနှိုင်းဖို့ ခက်သွားတယ်လို့ ယူကရိန်းသမ္မတပြော၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ကူးစက်မှုအမြန်ဆုံး အိုမီခရွန်မျိုးကွဲ ပျံ့နှံံ့၊ ဒီလို တပတ်အတွင်း ထိပ်တန်းရောက် နိုင်ငံတကာသတင်းတွေကို အလိမ္မာ တင်ဆက်ထားပါတယ်။
တူရကီနိုင်ငံမှာဆရာဝန်တွေ၊ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်းတွေကပ်ရောဂါကာလ ကိုယ်ထိလက်ရောက် တိုက်ခိုက်ခံရတာတွေရှိသလို၊ စီးပွါးရေးအခြေအနေ ကလည်း ဆုတ်ယုတ် လာတာကြောင့် နိုင်ငံတဝန်း ဆရာဝန်တွေ ဆန္ဒပြနေကြပါတယ်။ နိုင်ငံရပ်ခြားသွားပြီး အလုပ်လုပ်ဖို့အတွက်အလုပ်ထွက်တဲ့ ဆရာဝန်တွေလည်း များလာတဲ့ အကြောင်း အလိမ္မာက ပြောပြပေးပါမယ်။
ယူကရိန်းနိုင်ငံကို ရုရှား ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်လို့ အိုးအိမ်စွန့်ခွာခဲ့ကြရတဲ့ ယူကရိန်း ပြည်သူတွေအတွက် ရန်ပုံငွေပွဲနဲ့ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း နာဇီ ဂျာမဏီတွေကြောင့် သတ်ခံခဲ့ရသူတွေကိုအမှတ်တရပြုပွဲအဖြစ် ရုရှားဆန့်ကျင်သူတွေက အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု Colorado ပြည်နယ်မှာ စုဝေးခဲ့ကြပါတယ်။ အလိမ္မာက ပြောပြပေးပါမယ်။
“သူတို့လာတဲ့အချိန်မှာ ရှောင်တဲ့အနေနဲ့ ထွက်ပြေးတာ။ သူတို့က လက်နက်ကြီးနဲ့လည်း ချတယ်။ သေနတ်လည်း ဖောက်တာပေါ့နော်။ အဲ့လိုမျိုးဖြစ်တဲ့အချိန်မှာ ကျမတို့ကကြောက်တယ်။ ကျမတို့ ဒီအိမ်နားပေါ့နော်။ အဲ့လိုမျိုး လက်နက်ကြီးတွေချတဲ့အချိန်မှာ ထိခိုက်မှာလည်း စိုးရိမ်တယ်။” (ခြန်းပြန်းရွာ စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တဦး)
"ထိန်းသိမ်းခံရတာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ သူတို့ ခေါ်ယူမေးမြန်းနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်ခင်ဗျ။ (ဘာကြောင့်ဖမ်းတယ်ဆိုတာ) ကျနော်တို့ ပြန်ပြောနိုင်တဲ့အချိန် ပြန်ပြောထားပါမယ်။ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းတာ မဟုတ်သေးပါဘူးဗျ။" (စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်း)
နောက်ထပ်ကြည့်ရှုရန်
